Cách viết bài vị vong linh trong đám tang

Cách viết vai vế bài vị trong nhà thờ chi tộc

Người thân trong gia đình viết như bài vị thờ trong nhà thờ họ, nhưng thêm “Can” vào các bài vị theo thứ tự:

Đệ nhất đại tổ Giáp chi.

Đệ nhất đại tổ Ất chi.

Đệ nhất đại tổ Bính chi.

Cách viết bài vị để thờ gia tiên nội dung theo quan hệ gia đình:

Cha của ta là 顯考 (hiển khảo). Ghi chú: không đề 父親 (phụ thân). Phụ thân là cách gọi khi người còn sống

Cha của hiển khảo ( ông nội) là 祖考 (tổ khảo) hoặc  祖父 (tổ phụ) hoặc

Cha của tổ khảo ( cụ nội) là  曾祖考 (tằng tổ khảo)

Cha của tăng tổ là ( kỵ nội)  高祖考 (cao tổ khảo)

Cha của cao tổ là ( ông tổ) 天祖 考(thiên tổ khảo)

….

Người khai sinh ra dòng họ hay nghề nghiệp là 始祖 (Thủy tổ)

Ví dụ cụ thể cách viết bài vị để thờ cúng tổ tiên:

Phụng vì chính tiến ( Họ)… tộc thủy tổ ( Họ)… quý công húy …A, tự …B… chi thần vị 奉為正荐…族始祖…貴公諱…字…之神位

Tổ khảo Lê triều Tứ trường Trung Thuận Tri huyện Doãn công húy ….A tự …B, hiệu …C, thụy … D phủ quân chi linh vị.

Cách viết bài vị để thờ mẹ, bà, cụ bà…..

Đầu tiên phải ghi là vợ cụ nào (vai vế, tước vị, tên hiệu cụ ông) giữa người chủ cúng với người đã khuất,  sau đó thì thay chữ (khảo考) bằng chữ (tỉ 妣 ).

Nguyên phối chính thất  (hoặc vợ 2 thì ghi á thất, thứ thất, …).

Tên húy, tên tự và tên hiệu, thụy (nếu có)

Cuối cùng là 3 chữ “chi Linh vị”, cũng có khi ghi “Thần chủ” hoặc “Linh vị”.

Hai bên phải ,trái ghi ngày tháng năm sinh, mất.

Cách viết bài vị vong linh để thờ trong gia đình theo chuẩn người Việt vô cùng quan trọng, vừa giúp người mất biết được đâu là nơi an ngự của mình vừa giúp con cháu có thể thờ đúng và biết được mối quan hệ huyết thống với người mất. Do đó, khi viết bài vị, chúng ta không nên “viết bừa” mà cần viết đúng theo thứ tự theo cách viết của người Việt.

Việc lập bài vị để thờ gia tiên theo phong tục cổ xưa của người Việt có sự khác biệt tùy vào địa vị xã hội và tài sản của mỗi gia đình. Tuy nhiên, đối với những gia đình giàu có hay có thân phận quý tộc, việc này lại càng trở nên phức tạp và cầu kỳ hơn.

Trước đây, việc lập bài vị và tổ chức lễ nghi để thờ cúng đôi khi còn đòi hỏi phải xây dựng nhà trạm bên cạnh mồ, mời các quan lại đến đề chủ và bưng thần chủ để đặt lên linh xa. Ngoài ra, còn phải tổ chức đám rước quan và tiếp đãi khách mời trọng thể, sau đó đem lễ vật và tiền tạ ơn.

Có những trường hợp như viết bài vị để thờ cha mẹ ông bà đã mất và được vua truy tặng, việc này lại càng được chuộng và được xem như một sự kiện đặc biệt. Thông thường, việc này sẽ đòi hỏi phải làm bài vị vàng son, mời quan đến đề chủ tại nhà thờ và làm lễ phần hoàng.

Tuy nhiên, cũng có những gia đình muốn giữ nề nếp một cách giản dị, chẳng hạn như những gia đình thư hương, họ có thể chỉ mời bạn thân của ông hay cha đến đề chủ và tổ chức lễ nghi giản dị.

Hiện nay, khi có người trong gia đình mất, hầu hết mọi người đều nhờ đến các sư hoặc các thầy cúng để viết bài vị để cúng. Nội dung bài vị thường được viết bằng chữ Hán Nôm và sau đó được đặt trên bài vị bằng gỗ, được khắc chữ. Một số người còn mua bài vị sẵn và nhờ các thầy viết chữ lên giấy rồi dán lên bài vị.

Tuy nhiên, những gia đình cẩn trọng thường tìm kiếm đơn vị sản xuất đồ thờ uy tín, có nghiên cứu sâu về văn hóa thờ cúng. Các đơn vị này hiểu rõ về chữ Hán Nôm và niêm luật viết bài vị, và có thể tư vấn và đặt làm mẫu bài vị phù hợp cho gia đình.