Tổ chức tang lễ trọn gói tại nhà riêng

Trước khi nhập quan, thời xưa thường phải làm lễ phạt mộc, bằng cách cầm nén nhang đang cháy, đọc chú, chém khẽ vào áo quan 3 nhát (đầu, cuối, cạnh bên cỗ áo quan), nhằm trừ khử hết lũ ma quái đi, tránh ám hại người chết và gieo tai họa cho người sống (tang gia).

Quan tài sau khi đã miết kín các mạch hở; đáy quan tài cần phải rải một lớp chè bồm hoặc gạo nếp rang cháy, dày khoảng 3-4 phân, để hút hơi ẩm từ thì thể thoát ra, nhằm giữ cho thi thể luôn khô ráo. Thường người ta đặt những tờ giấy bản có đục lỗ để ngăn cách phần chè bồm (than tro gạo nếp rang cháy) với thân thế người chết, để hút ẩm. Đây là việc làm cần thiết.

Khi nhập quan, thân nhân Có mặt đứng theo thứ tự gần rồi đến xa, trên rồi đến dưới quanh quan tài để thực hiện lễ nhập quan. Xưa có quy định: con trai đứng bên trái, con gái đứng bên phải người chết (cổ tục có nói: những người ”kỵ tuổi” với người chết và giờ chết trong vòng con cháu ruột thịt phải lánh mặt ra chỗ khác, để phòng ngừa tai họa về sau).

Có thể gia đình quan tâm: Cách tính cung người chết chuẩn xác nhất

Dùng tấm vải tạ quan (tấm vải lót đáy quan tài), nâng người chết lên bằng 4 góc của tấm vải tạ quan, nhẹ nhàng đặt thi thể vào áo quan. Nếu không có vải tạ quan thì dùng 3 đoạn dây luồn ở dưới thi thể, cầm các đầu dây nhẹ nhàng đặt thi hài vào quan tài.

Bên cạnh đó, tang quyến sẽ mang những đồ vật, quần áo mà lúc còn sống, người quá cố rất thích sử dụng hoặc đang sử dụng để sẵn một bên. Khi khâm liệm, chúng ta sẽ để tất cả vật dụng này vào quan tài, bên cạnh thi hài người quá cố. 

6. Lễ phát tang

Lễ Phát tang còn gọi là Lễ Thành phục - Mặc áo tang, chính thức chịu tang từ giờ phút này.

Con cái đội tang cha mẹ nếu là con trai: Đầu đội nón tang, thân mặc đồ tang và chống gậy. Nếu là con gái: Đầu đội khăn trùm, thân mặc quần áo tang. 

Con dâu đội tang cha mẹ chồng: Mặc tang phục như con gái vì ông bà ta quan niệm, con dâu chẳng khác gì con gái ruột trong nhà. 

Con rể: Đầu quấn khăn trắng và mặc quần trắng tang lễ. 

Cháu nội, cháu ngoại đội tang ông/ bà: Đầu quấn khăn trắng. Cháu nội thì có thêm chấm đỏ giữa khăn, còn cháu ngoại thì có một chấm màu xanh ở giữa khăn để phân biệt. 

Cháu cố đội tang ông bà: Đầu quấn một dải khăn màu vàng. Không cần mặc thêm quần áo tang. 

Có thể gia đình quan tâm: Nghi thức tang lễ Phật giáo

Trước hết đánh ba hồi chín tiếng trống đại, hội nhạc tang tấu lên khúc nhạc bi ai buồn thảm bằng bài “Lâm khốc”. Báo hiệu Lễ phát tang bắt đầu, cũng là để báo cho cộng đồng dân cư biết

Sau phát tang đến phúng viếng và chia buồn với tang chủ. Con cháu chịu tang đứng trước bàn thờ vong, theo thế thứ trong gia tộc. Tang chủ đứng giữa. Chủ Lễ bắt đầu cuộc lễ. Hiện nay phần lớn đều do thầy cúng thực hiện việc này. Nội dung Lễ phát tang chủ yếu nêu nỗi đau buồn, tiếc thương vô hạn của người sống đối với người đã khuất.

Nhớ lại công lao trời biển của Cha Mẹ, đã vất vả nuôi con cháu trưởng thành. Kể tên đầy đủ người chịu tang gồm con, cháu, dâu, rể anh em…Thực hiện nghi thức thắp hương và dâng rượu, nước cho người đã khuất thụ hưởng, cũng là thể hiện lòng thành báo hiếu của con cháu, dâu rể đối với Cha Mẹ…

Sau khi lễ hoàn tất, tang chủ ra đứng bên bàn thờ vong, để đáp lễ khách phúng viếng.Các con nên thay nhau đứng túc trực. Con cháu chịu tang vào ngồi hai bên quan tài, nỉ non ai oán khóc !....

Bài văn tế Thành phục trong Thọ Mai Gia Lễ:

Duy…niên hiệu…năm…tháng…ngày…

…Tỉnh…huyện…Tổng…Làng

Con là…trước linh sàng…khóc mà than rằng:

Than ôi! Sương sa mưa đổ, mây phủ núi mờ

Hỏi Hóa công sao khéo đa đoan,

Cho người thế thế thời lại thế

Áo tang trắng trước thềm đau xót thế,

Than ôi! Lòng báo hiếu phận làm con,

Sầu đa đoan trong dạ chất thành non,

Tâm đau sót sóng vỗ làn dâu bể,

Nhạt nhòa nhỏ lệ tưởng nhớ vong linh.

Nhân nay tang phục đã an,

Kính dâng một lễ gọi là dốc lòng báo hiếu thủy chung.

Kính! ngàn thu suối vàng an nghỉ!

Thượng hưởng!

7. Lễ phúng viếng

Phúng điếu hay còn gọi là chấp điếu – một trong những nghi thức mỗi khi gia đình có tang sự. Tùy theo quan điểm của mỗi nhà mà việc chấp điếu hay miễn điếu có nên hay không, điều này không bắt buộc.

Theo nghĩa Hán Việt, “Phúng” có nghĩa là những lễ vật mang viếng người chết. Những lễ vật này bao gồm hoa quả, nhang đền, hoa viếng, phong bì phúng điếu,… Phần lễ vật này nhằm thể hiện sự kính trọng của người đi viếng gửi đến gia đình. Mong phụ giúp gia đình phần nào nỗi mất mát đau thương.

Còn từ “Điếu” có nghĩa là việc người còn sống đến thăm viếng gia đình có tang sự. Mặc dù người chết đã được khâm liệm nhưng đây được xem là lần gặp cuối cùng với người chết. Mong linh hồn của người mất sớm về nơi an nghỉ cuối cùng. Mặc khác an ủi, động viên phần nào đến người thân của người chết. Mong mọi người sẽ bớt đau buồn và vượt qua đau thương này.

Theo phong tục thờ cúng thì việc phúng điếu có từ rất lâu đời. Tất cả bắt nguồn từ truyền thống tương thân tương ái, mọi người trong làng giúp đỡ lẫn nhau. Mỗi khi gia đình có tang sự, mọi người tụ hội với nhau, người phụ cái này người phụ cái kia. Có nhà thì phụ lễ vật, có nhà phụ tiền của mua ma chay….

Có thể gia đình quan tâm: Đeo khăn tang trong bao lâu?

Cũng từ đó mà phong tục phúng điếu lưu truyền cho đến ngày nay. Ngày nay việc phúng điếu trông cầu kỳ hơn rất nhiều so với ngày trước. Phần lễ vật phúng điếu cũng nặng về vật chất hơn. Khi bạn khi phúng viếng người chết, phần lễ vật mang theo cúng người mất có thể là vòng tay, trái cây, nhang đèn,… thậm chí là phong bì phúng điếu.

Cứ thế theo thời gian mà phúng điếu trở thành phong tục quen thuộc của nhiều vùng miền. Mỗi khi gia đình có tang sự không thể thiếu phần phúng điếu người mất. Tùy theo quan điểm của mỗi gia đình mà việc nhận lễ vật phúng điếu hay không.

Một số người cho rằng nhận lễ vật phúng điếu sẽ khiến linh hồn của người chết mắc nợ và không được siêu thoát. Mặc khác cho rằng đó là hành động tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, mặc dù họ lo tốt phần hậu sự nhưng vẫn chấp điếu.

8. Lễ di quan

Chuyển quan tài (hòm) từ nơi khâm liệm đến nơi chôn cất, hay từ nơi khâm liệm đến một nơi khác mà chưa chôn, để lại hôm sau mới đem chôn cũng được gọi là di quan.